Meta CEO'su Mark Zuckerberg, Facebook ve Instagram'daki doğruluk kontrol mekanizmalarını kaldıracağını duyurdu. Bu karar, ABD ile başlayacak ve profesyonel teyit ekiplerinin platformlardan çekilmesi anlamına geliyor. Aralık 2016'dan beri faaliyet gösteren program, yanlış bilgilerin yayılmasını engellemek için erişim kısıtlamaları ve içerik kaldırma işlemleri gerçekleştiriyordu. Yeni sistemde ise kullanıcılar, "Topluluk Notları" özelliği ile paylaşımlara bağlam ekleyebilecek ve yanlış bilgileri düzeltebilecekler. Bu sistem, Elon Musk'ın sahibi olduğu X platformunda zaten kullanılıyor. Ancak uzmanlar, bu sistemin profesyonel teyit mekanizmalarının yerini tutmayabileceği ve organize grupların yanlış bilgileri daha kolay yayabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

Türkiye'deki Etkiler

Meta, Türkiye'de Teyit ve Doğruluk Payı ile işbirliği yapıyor. Her iki kuruluş da henüz işbirliğinin sona erdiğine dair bir bilgi almadıklarını belirtti. Ancak Teyit.org kurucusu Mehmet Atakan Foça, BBC Türkçe'ye yaptığı açıklamada, doğruluk kontrolünün kaldırılmasının ayrıştırıcı yanlış bilgilerin ve komplo teorilerinin artmasına yol açabileceğini ifade etti. Teyit'in daha önce doğruluk kontrolü yaptığı içerikler arasında Koronavirüs salgını, aşı komplo teorileri ve 6 Şubat depremleri sonrası riskli binalarla ilgili yanlış iddialar yer alıyordu. Foça, Meta'nın bu kararının sağlıklı bir bilgi ortamı için büyük bir kayıp olacağını vurguladı. Doğruluk Payı'nın kurucusu Baybars Örsek de benzer endişelerini dile getirerek büyük bir boşluk oluşacağını ve zararlı içeriklerin daha görünür olacağını belirtti.

Yanlış Bilginin Yayılma Riskleri

Meta'nın küresel çapta doğruluk kontrolünü kaldırması durumunda, "oltalama" adı verilen sahte hesaplar ve yanıltıcı paylaşımların artması bekleniyor. Teyit.org'dan Ali Osman Arabacı, yapay zeka destekli sahte alıntılarla inandırıcılığı artırılmış paylaşımlarla sık sık karşılaştıklarını söyledi. Göçmenlere ve mültecilere yönelik nefret söylemi içeren paylaşımlar da önemli bir risk faktörü olarak belirtiliyor. Özellikle savaş ve çatışma dönemlerinde yanlış bilgilerin yayılma hızı oldukça artıyor. Suriye, Filistin-İsrail ve Ukrayna-Rusya savaşı gibi konularda yanlış bilgilerin hızlıca yayılmasının önüne geçmek için doğru ve güvenilir bilgilere ulaşımın sağlanması kritik öneme sahip. Doğal afetler de yanlış bilgilerin hızla yayıldığı bir diğer alan. Örneğin, Los Angeles yangınları hakkında birçok komplo teorisi ortaya atıldı ve benzer durumlar Türkiye'deki orman yangınlarında da yaşanmıştı.

Topluluk Notları Sisteminin Sınırlamaları

Meta'nın yeni sistemi olan "Topluluk Notları", uzmanlar tarafından sorunlu bir yapı olarak değerlendiriliyor. Dijital platformlarda sesi daha yüksek olan birey ve grupların bu sistemi manipüle edebileceği ve yanlış bilgilerin yayılmasını engelleyemeyeceği belirtiliyor. Doğruluk Payı direktörü Batuhan Ersun, Zuckerberg'ün açıklamasının tüm doğruluk kontrol ortakları için sürpriz olduğunu ve sürecin uygun bir şekilde aktarılmadığını vurguladı. Zuckerberg'ün doğruluk kontrolünü sansürcü olmakla suçlaması da teyit siteleri tarafından şiddetle reddedildi. Teyit ve Doğruluk Payı, karar alma süreçlerinde hiçbir zaman yer almadıklarını, sadece Meta'ya yanlış içerik bildiriminde bulunduklarını belirtti. Bu kararın, özellikle Donald Trump'ın 20 Ocak'taki olası başkanlığına hazırlık amacıyla alındığı yorumları da yapılıyor.